Wyniki badań georadarem w otoczeniu kościoła farnego w Końskowoli

W ubiegłym roku przeprowadzone zostały badania georadarowe w otoczeniu kościoła farnego w Końskowoli. Obecnie przedstawiamy najważniejsze wyniki przeprowadzonych prac, przeprowadzonych przez Pana Krzysztofa Janusa z Politechniki Lubelskiej.

W trakcie badań napotkano na szereg anomalii znajdujących się poniżej poziomu gruntu, które wskazują na możliwość istnienia bliżej niezidentyfikowanych murów lub zasypisk o różnej miąższości, infrastruktury podziemnej i pochówków.

Na niżej przedstawionym rysunku, Pan Krzysztof Janus oznaczył anomalie, wykryte w czasie badań.

A2  (południowa część terenu dawnego cmentarza, przy murze) – anomalia na głębokości ok. 250 centymetrów poniżej powierzchni. Może stanowić układ morfologiczny lub też fragment sklepienia. Miejsce przeznaczone do rozpoznania poprzez wykonanie odwiertu geotechnicznego.

A3 – anomalia po zachodniej stronie zespołu dzwonnicy, na głębokości 80 cm poniżej nawierzchni. Miejsce przeznaczone do rozpoznania poprzez wykonanie odwiertu geotechnicznego.

A4 – anomalia między kościołem a dzwonnicą, na głębokości 50-150 cm poniżej obecnej nawierzchni utwardzonej. Anomalia rozległa, z wyraźnie widoczną poziomą krawędzią. Miejsce przeznaczone do rozpoznania poprzez wykonanie odwiertu badawczego, po stronie terenu nieutwardzonego.

A5 – anomalia na głębokości około 40 cm poniżej obecnej nawierzchni asfaltowej, sądząc po sygnale jest to warstwa bruku kamiennego.

A6 – na wysokości przejścia bramy (dzwonnica) uwidoczniono dwa mury, pomiędzy którymi, na głębokości ok. 140 cm poniżej obecnej nawierzchni widoczna jest anomalia, przypominająca zasypisko. Na głębokości ok. 30 cm poniżej poziomu nawierzchni widoczna jest starsza warstwa nawierzchni lub warstwa wyrównawcza obecnej.

A7 – anomalia przy kaplicy północnej, częściowo pod zakrystią.

Anomalia o wyraźnym sygnale, rozpoczyna się 50 cm poniżej obecnej nawierzchni. Sygnał jest bardzo silny. Na głębokości ok. 2 metrów poniżej nawierzchni widoczna jest anomalia, której sygnał może wskazywać np. morfologię gruntu, sygnał może pochodzić również jako odbicie od dużej odsadzki muru, lub też może być to nietypowe echo pochodzące od kabla energetycznego, którego przebieg odbiega od tego oznaczonego na mapie (ok. 50 cm poniżej poziomu nawierzchni). Ze względu na niejasny charakter anomalii, planowane jest wykonanie odwiertu lub wykopu badawczego.

Poniżej – obraz anomalii nr 7.

Anomalia A8 – południowa strona kościoła, w pobliżu wejścia bocznego, na głębokości 50 cm poniżej obecnej nawierzchni.

Anomalia A9-A10 – przed wejściem bocznym (południowym) do kościoła. Anomalia rozpoczynająca się na głębokości ok. 40 cm poniżej obecnej nawierzchni. Pomiędzy anomaliami nr 9 i 10 widoczne jest zasypisko do głębokości ponad 200 cm. Ponad anomaliami widoczna jest pozioma krawędź. Odpowiadająca prawdopodobnie starszej nawierzchni. Pomiędzy anomalią 10, a wejściem do kościoła widoczna jest anomalia przypominająca zasypisko. W tym miejscu planowane jest wykonanie odkrywki lub odwiertu badawczego.

Anomalia A11 – przy kaplicy południowej, na głębokości ok. 40 cm poniżej obecnej nawierzchni. Prawdopodobnie zasypisko.

Anomalia A12 – w pobliżu muru odgradzającego teren kościoła od ul. Lubelskiej, na głębokości ok. 110 cm poniżej obecnej nawierzchni. Sygnał anomalii bardzo mocny; przy uwzględnieniu braku w najbliższej okolicy zaznaczonych instalacji na mapie (poza kablem eANN – A13), głębokości oraz ciągłości anomalii wydaje się, że stanowi ona nie oznaczoną infrastrukturę podziemną, jak rura wodna lub kanalizacyjna. Planowane jest wykonanie odkrywki lub odwiertu.

Anomalia A13 – na głębokości ok. 60 cm poniżej obecnej nawierzchni.

Anomalia A14 – na głębokości ok. 50 cm poniżej obecnej nawierzchni. Najprawdopodobniej fragment infrastruktury podziemnej, nieoznaczonej na mapie.

Anomalia A15 – przed wejściem głównym do kościoła, na głębokości 140 cm poniżej obecnej nawierzchni. Przypomina sygnałem i układem kamienne sklepienie zasypanego pomieszczenia, lub układ morfologii gruntu. Ze względu na wysoki stopień tłumienia obecnej nawierzchni (kostki kamiennej) oraz starsze nawierzchnie występujące na całej powierzchni przed kościołem, anomalia bardzo mało czytelna. W przyszłości planuje się wykonanie odwiertu geotechnicznego.

Anomalia A16 – przy wieżach kościoła, na głębokości 30 do 50 cm poniżej obecnej nawierzchni. Prawdopodobnie zasypany wkop wykonany w trakcie przypór narożnych.

Anomalia A17 – przy prezbiterium, po wschodniej stronie kościoła, na głębokości ok. 80 cm poniżej obecnej nawierzchni. Kształt i przebieg oraz głębokość sugeruje nieoznaczony na mapie fragment instalacji podziemnej, jednak ze względu na lokalizację na przedłużeniu prezbiterium planuje się wykonanie odkrywki sondażowej.

Anomalia A18 – po południowej stronie kościoła, wzdłuż alejki okalającej świątynię, na głębokości 30-130 cm poniżej obecnej nawierzchni. Prawdopodobnie stanowi zasypany wkop o szerokości ok. 4 metrów.

Anomalia A19 – w pobliżu wejścia południowego do kościoła, na głębokości 70-80 cm poniżej obecnej nawierzchni. Najprawdopodobniej nieoznaczony fragment instalacji podziemnej.

Komentarz:

Techniczny opis wyników badań nie oddaje w pełni znaczenia dokonanych ustaleń. Celem przeprowadzenia badań było w pierwszej kolejności odnalezienie tych miejsc, w których mogły być zrzucone – w toku kolejnych, prowadzonych w dawnych wiekach, prac budowlanych – fragmenty kamieniarki czy płyt epitafijnych. Kilka zasypisk, które trzeba przebadać tradycyjnymi metodami, udało się ustalić.

Dzięki badaniom georadarowym udało się także ustalić rozmiary i przebieg murów kruchty południowej, która rozebrana została w początkach wieku XVII. Ponadto, będziemy się starać możliwie najszybciej rozwikłać zagadkę niezwykłej anomalii A7, występującej przy zakrystii kościoła.

Przemysław Pytlak